BM Genel Sekreterinin Çavuşoğlu ile ilk görüşmesinin tutanakları “efsaneleri ortadan kaldırıyor”

Fileleftheros gazetesi bugün manşetten verdiği bir haberinde, Birleşmiş Milletler’in (BM) 2017 yılının Temmuz ayında Crans Montana’da yapılan Kıbrıs görüşmeleriyle ilgili gizli tutanaklarını yayımladı.

Gazete, ilk sayfasından “Crans Montana Belgeleri- BM’nin Gizli Tutanaklarına Göre Guterres ile Çavuşoğlu’nun İlk Görüşmesinde Ne Söylendi- Fileleftheros Perde Gerisine Işık Tutuyor” başlıklarıyla yer verdiği haberinde, Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun garantiler ve askeri birlikler konusunda Crans Montana’da son derece olumsuz olduğunu yazdı.

Türkiye için bunun kırmızıçizgi olduğunun net olduğunu ve bu tezlerde o dönem olduğu gibi bugün de ısrarcı olduğu anlamına geldiğini yazan gazete, bunun BM’nin gizli tutanaklarında ortaya çıktığına işaret etti.

Crans Montana görüşmelerinin kritik perde gerisiyle ilgili araştırmasının, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in bir çıkış yolu bulunması ve konferansın çökmesinden kaçınılması için son saatlerde yaptığı tüm görüşmelerle alakalı olduğuna işaret eden gazete, tutanaklardan Guterres’in bir taktik oyunu yaptığının görüldüğünü belirtti.

Guterres’in müdahil tarafları karşılıklı görüşleri konusunda bilgilendirmekten kaçındığını yazan gazete, bu taktiğin en nihayetinde işe yaramadığını ve daha sonra kafa karışıklığına neden olduğuna işaret etti.

Gazetenin bugünkü yazısının, BM Genel Sekreteri Guterres’in Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’yla 6 Temmuz 2017 tarihinde yaptığı ilk görüşmeyle başladığını yazan gazete, araştırmanın yayımlanmasına bu Pazar günü ve önümüzdeki hafta görüşmelerin geriye kalan tutanaklarıyla devam edileceğini ifade etti.

Gazete, iç sayfasından “Çavuşoğlu’ndan Guterres’e Büyük Hayır- BM Genel Sekreterinin Türkiye Dışişleri Bakanıyla İlk Görüşmesinin Tutanakları Efsaneleri Ortadan Kaldırıyor” başlıklarıyla geniş yer ayırdığı haberinde, bahse konu görüşmenin resmi tutanaklarında “İttifak anlaşmaları yeni bir anlaşma olarak yapılandırılabilirdi, ancak Türk askeri birliklerinin daimi varlığına dair bir madde içermelidir. Sıfır asker Türkiye için kırmızıçizgiydi” ifadesinin yer aldığını belirtti.

BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanlığı Ofisi’nden Matthias Schuster’in imzaladığı resmi tutanaklarda “Sayın Çavuşoğlu, Türkiye için sıfır asker, sıfır garanti fikrinin başlangıç noktası (was a non-starter) olmadığını söyledi” ifadesi yer aldı. Gazete, tutanaklara göre, Çavuşoğlu’nun, Guterres’in “geçtiğimiz günlerde yapılan görüşmeler göz önüne alındığında Türkiye’nin kırmızıçizgileri nedir” sorusuna yanıt verdiğini iletti.

Guterres’in Çavuşoğlu’ndan Türk tarafının kesin tezlerinin yer aldığı gayri resmi bir belge aldığını da yazan gazete, belgenin gizli tutulmasının ve Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kocias ve büyük ihtimalle Avrupa Komisyonu temsilcisiyle de paylaşılmamasının istendiğini öne sürdü.

BM Genel Sekreterinin akşam yemeğinden çok önce Ankara’nın güvenlik ve garantilerle ilgili tezlerini bildiğini ve bunların olumsuz olduğunu kaydeden gazete, Türkiye’nin askeri birliklerle ilgili fikirlerinin ise aynı gün akşamüzeri saat 6’da gerçekleşen 2’nci görüşmede bilinir hale geleceğini yazdı.

Guterres’in ilk görüşmeden ayrılmadan önce, akşam yemeğine güçlü bir Türk teziyle gidebilmek için, tek taraflı müdahale hakkı konusunda Çavuşoğlu’ndan olumlu bir yanıt almayı istediğini de belirten gazete, tutanaklarda şunların yazıldığını iletti:

“BM Genel Sekreteri, bunun Türkiye’nin garanti anlaşmasının uygulama anlaşmasıyla değiştirilmesini kabul edip, tek taraflı müdahale hakkını ortadan kaldırabileceği anlamına gelip gelmediğini sordu. Çavuşoğlu ise konunun bu olmadığı yanıtını verdi.”

Gazete, garantilerin ve Türkiye’nin müdahale haklarının hemen kaldırılmasını isteyen Guterres’in, Türklerin kendisine verdiği gizli gayri resmi belgede kırmızıçizgilerle karşılaştığını öne sürdü.

Guterres’in onay yerine itirazla karşılaştığını ve bunu Anastasiadis, Kocias ve Avrupa Komisyonu temsilcisinden gizlediğinin görüldüğünü yazan gazete, Guterres’in yalnızca İngilizleri bilgilendirdiğini belirtti.

Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in ise Guterres çerçevesiyle ilgili yazılı öneriler sunduğunu anımsatan gazete, bunların kabul edilemez tavizler olarak nitelendirildiklerini ve dönüşümlü başkanlık, tüm vatandaşlara eşit muamele gibi iç boyutla ilgili konularla (masa 2) alakalı olduğunu anımsattı.

Gazete “Garanti Anlaşmaları, Türkler ve Kıbrıslı Türkler İçin Tabu” başlığı altında yer verdiği haberinde ise, Guterres-Çavuşoğlu görüşmesinde alınan notlara ve tutulan tutanağın tamamına yer verdi.

Belgenin İngilizcesinin fotoğraflarına da yer veren gazete, Guterres ile Çavuşoğlu’nun güvenlik ve garantiler başlığında müzakere edilen konularla ilgili görüş alışverişinde bulunduklarını ve Çavuşoğlu’nun konunun ileriye götürülmesinin uygun yolu hakkında gizli bilgiler verdiğini iddia etti.

Haberin devamında tutanağın İngilizce resmi de dahil olmak üzere 11 noktaya yer ayırdı.